PvdA tegen verzelfstandiging gebiedsteams

Van af het begin heeft de PvdA aangegeven dat er pas besluitvorming kan plaatsvinden over de organisatorisch/juridische vormgeving van de gebiedsteams nadat alle voor -en nadelen van de aanwezige opties op een rijtje zijn gezet. Wij zijn er ondanks langdurige en felle debatten over dit onderwerp in het najaar 2014 niet in geslaagd voor deze opvatting een meerderheid te vinden. De coalitiepartijen besloten tot externe verzelfstandiging per 1 juli 2016, zonder adequate onderbouwing, met alle gevolgen van dien. De waarschuwingen van de PvdA voor juridische en financiële valkuilen werden in de wind geslagen. Doorslaggevend argument was de toegankelijkheid, die volgens het college veel beter gewaarborgd is bij het op afstand zetten van de gebiedsteams. De coalitiepartijen volgden het college blindelings. Het woord vertrouwen werd meermalen als onderbouwing van de steun aangegeven. Inmiddels heeft de portefeuillehouder toegegeven, dat er bepaalde factoren bij de besluitvorming zijn onderschat. Of externe verzelfstandiging uiteindelijk wel tot de mogelijkheden zal behoren is maar zeer de vraag. Arena Consulting waarschuwt voor risico’s op diverse terreinen, zoals mogelijke heffing van BTW en vennootschapsbelasting. En dan hebben we het nog niet eens op het wijzigen van de rechtspositie van heel veel medewerkers van het gebiedsteam. Ook voorziet men bij een keuze voor externe verzelfstandiging terecht problemen bij de voortgang van de OWO samenwerking. De PvdA ziet deze ontwikkeling als een bevestiging dat ons eerder ingenomen standpunt de enig juiste opstelling was. Neem de tijd om alle voor- en nadelen van de aanwezige opties op een rijtje te zetten en neem vervolgens een besluit. Niettemin trekt het college niet de voor de hand liggende conclusie om in afwachting van nader onderzoek het raadsbesluit van september 2014  in te trekken en pas veel later een definitief besluit te nemen. Nee, men laat het raadsbesluit bungelen, ondanks een uitstel van maar liefst 1,5 jaar en de reële kans dat het raadsbesluit nooit tot uivoering komt. Is zo’n stip op de horizon logisch? De PvdA vindt van niet!

Tijdens de commissievergadering heeft de PvdA aangekondigd met een voorstel te komen om het raadsbesluit van vorig jaar in te trekken. Wij hebben inmiddels besloten om dit toch maar achterwege te laten, omdat het om met de heer Oosterloo te spreken, niet anders is dan trekken aan een dood paard. De politieke realiteit is duidelijk. Maar wellicht vergissen we ons. Indien tijdens de discussie van vanavond mocht blijken dat wij een inschattingsfout hebben gemaakt, dan is een amendement snel gemaakt.

Er zijn drie mogelijkheden. Interne- en externe verzelfstandiging en het volledig in betten van het gebiedsteam in de gemeentelijke organisatie. Het college heeft de gevolgen van de eerste twee opties via een business case op een rijtje laten zetten. Terecht heeft de VVD in de afgelopen commissievergadering aangegeven dat het hierin betrekken van de interne verzelfstandiging in strijd is met het raadsbesluit. Als je als college besluit om een tweede mogelijkheid in de businesscase te betrekken, zoals zo vaak buiten medeweten van de raad, is het de PvdA onduidelijk, waarom de derde optie van het volledig onderbrengen in de gemeentelijke organisatie van het gebiedsteam niet aan het onderzoek is toegevoegd. Dat vindt de PvdA een groot gemis, temeer omdat Weststellingwerf voornemens is juist die kant op te gaan. En laten we duidelijk zijn. De PvdA Ooststellingwerf kan deze keus heel goed begrijpen. Wij hebben de beschikking gekregen over een intern discussiestuk van de PvdA Weststellingwerf waarin een voor ons gevoel zeer sterke onderbouwing wordt gegeven om niet tot verzelfstandiging in welke vorm dan ook over te gaan. Omdat wij op een vergelijkbare manier tegen één en ander aankijken nemen wij de vrijheid om enkele passages uit dit openbare stuk te citeren. Allereerst over het basisprincipe: “De uitvoering van het sociale domein beschouwen wij als één van de belangrijkste gemeentelijke kerntaken, zo niet de belangrijkste. Door de decentralisatie hebben wij de volledige verantwoordelijkheid gekregen en geredeneerd vanuit de sociaal democratie moeten we die ook durven te dragen”. En daarop voortbordurend: “De gemeente als eerste overheid heeft de zorg voor haar burgers en kan deze niet wegzetten bij derden onder het mom van gescheiden verantwoordelijkheden of onafhankelijkheid van de gebiedsteams of van de medewerkers. Hiermee wordt een schijntegenstelling tussen gemeenten en burgers in het leven geroepen. Het is doorgeschoten privatiserend denken, dat uiteindelijk leidt tot een uitholling van de democratie en een onbetaalbare zorg: een in de praktijk oncontroleerbaar monstrum”. Deze laatste passage is wellicht enigszins zwart wit verwoord, maar de PvdA Ooststellingwerf onderschrijft de lijn van denken. De decentralisaties zijn ingegeven door de redenering, dat de gemeenten veel dichter bij de mensen staan dan het Rijk. Dan is het ook logisch dat de gemeenten volledig sturing kunnen blijven geven aan de gang van zaken, niet alleen financieel, maar ook wat betreft de uitvoering. Het extern verzelfstandigen staat haaks op dit uitgangspunt.

Immers een zelfstandig opererende stichting onttrekt zich per definitie aan directe democratische controle. De invloed van de gemeenten is daarna te verwaarlozen. Bij een interne verzelfstandiging is de het grote probleem hoe je om moet gaan met enerzijds ambtenaren en anderzijds werknemers van gesubsidieerde instellingen en payrollers. Op het rechtspositionele vlak zijn de valkuilen in onze ogen enorm.

De PvdA Ooststellingwerf zal dan ook met overtuiging tegen dit voorstel stemmen.