Besluiten genomen in onze eigen gemeente, provincie, Den Haag en Brussel stuiten op meer en meer verzet. Resultaat: protesten op het Malieveld, gele hesjes, onvrede en de zoveelste nieuwe politieke partij. Of ‘niets meer met de politiek te maken willen hebben’. Het lijkt wel of de politiek het zelden nog goed doet. Is de huidige democratie waarbij een zeer kleine groep (2%) gekozen vertegenwoordigers maatregelen oplegt aan een veel grotere groep (98%) nog wel van deze tijd? Nee, zeggen Hans Westrik uit Schagen en Harm van Dijk uit Amersfoort. Volgens hen moeten inwoners veel meer invloed hebben. Westrik richtte www.mijnburgerraad.nl op. Van Dijk is de man achter de stichting www.G1000.nu, die vanaf 2013 overal in Nederland met succes Burgerberaden organiseert. Beiden pleiten voor een andere democratie. Met veel meer burgerparticipatie en besluiten die kunnen rekenen op draagvlak. Westrik: ”Leg het écht ingewikkelde vraagstuk bij de burgers zélf neer.”
Wat gaat er in de huidige democratie niet goed?
Harm: “Wat we al langere tijd ervaren en in die zin is het een trend, is toenemende polarisatie en toenemend wantrouwen ten opzichte van politiek, overheden, instanties en ook ten opzichte van elkaar.” Hans: “Het is volgens mij al begonnen met Pim Fortuin. Met buiten onze grenzen als absoluut dieptepunt Donald Trump en de bestorming van het Capitool. De democratie kreeg toen een hartstilstand in mijn beleving. Burgers tegenover overheid. Burgers tegenover burgers. Ook de sociale rechtvaardigheid is vaak zoek. Er zijn mensen die lijden als gevolg van overheidsmaatregelen en te vaak niet worden gezien door die overheid.”
Hoe komt het dat het niet goed gaat?
Harm: “De samenleving is versplinterd geraakt, individualistischer. Iedereen zijn eigen bubbel en informatie. Het ontbreekt ons aan duidelijkheid over onze gezamenlijke identiteit en waarden. We maken die niet meer expliciet. Je ziet het om je heen. Proteststemmers, meer politieke partijen, de teloorgang van traditionele middenpartijen.” Hans: “We hebben een representatieve democratie die door twee procent van de inwoners wordt bedreven en die wordt opgelegd aan 98% procent. Vaak gestuurd door politieke machtsverhoudingen en commerciële lobby’s. Steeds meer burgers ervaren dit als een probleem.”
Kunnen we dit op zijn beloop laten?
Hans: “Absoluut niet. De burger pikt het niet meer of haakt af. Onvrede culmineert en leidt tot ongewenste verhoudingen tussen bestuur en burgers en burgers onderling. Het gelijk van de een tegen het gelijk van de ander.” Harm: “Als we niks doen, verdampen de gemeenschappen zoals we die nu kennen. Harmonieus samenleven is in het geding.”
Wat te doen?
Hans: “Actief worden als burgers en burgerfora actief en politiek inhoud geven”. Harm: “Het organiseren van gesprekken van burgers met elkaar en van burgers met de politiek en overheid. Dat kan in de vorm van een Burgerberaad”. Hans: “Een Burgerberaad als tool van de gemeenteraad om te komen tot goede besluiten met draagvlak”.
Is Burgerparticipatie nieuwe democratie?
Hans: “Burgerberaad is niet nieuwe democratie. Het komt niet in de plaats van, maar is een aanvulling op democratie”. Harm: “Het gaat om zeggenschap van de burger. Als dat beter doorklinkt en in daden wordt omgezet, is het meer dan de democratie die we nu kennen”.
In theorie klinkt het goed. Hoe is de praktijk?
Harm: “We hebben vanaf 2013 tientallen Burgerberaden georganiseerd. In deze regio onder andere G1000Steenwijkerland over de vraag ‘Hoe wordt Steenwijkerland energieneutraal’. In Heerenveen ging het over ‘hoe moet het centrum er in de toekomst uitzien’. In Brabant was het thema ‘hoe moet het voedselsysteem er in de toekomst uitzien’. Allemaal thema’s die je niet louter aan de politiek hoeft over te laten maar die je heel goed met elkaar kunt bespreken en duiden”. Hans: “Juist mèt elkaar moet bespreken: in onze gemeente Schagen zijn we niet gelukkig met de wijze van voorlichting en inspraak met besluitvorming, omdat er te weinig burgerparticipatie is”.
Hoe kunnen we hier in onze gemeente mee beginnen?
Hans: “Laat de gemeenteraad een projectgroepje formeren die bijvoorbeeld de hand aan de ploeg slaat. Met bijvoorbeeld goede begeleiding door de Stichting G1000 als onafhankelijke deskundige”. Harm: “Gewoon beginnen. Organiseer een Burgerberaad in Ooststellingwerf. Wij hebben veel geëxperimenteerd en geleerd hoe we dit aan moeten pakken. Het is een kwestie van samen voor Ooststellingwerf de juiste vorm te vinden”.
Welke onderwerpen komen volgens jullie in aanmerking?
Hans: ”Er zijn zeker onderwerpen die door de inwoners van Ooststellingwerf belangrijk gevonden worden”. Harm: “Onderwerpen die resoneren bij de burgers, waarvoor ze in beweging komen. Niet omdat ze voor of tegen zijn, maar omdat ze het belangrijk vinden”.
Wat betekent dit voor de (zittende) politiek?
Harm: “De politiek moet bereid zijn de eigen visie uit te stellen tot de uitkomsten van het Burgerberaad op tafel liggen. Idealiter ook de bereidheid om zelf in het Burgerberaad te participeren, net als werkgevers en professionals”. Hans: “Bestuurlijke vernieuwing vereist lef, je moet zorgen voor heldere verwachtingen en afspraken en echt gezamenlijk willen werken aan draagvlak en uiteindelijk het beste resultaat”.
Meer weten en meepraten over dit onderwerp?
Welkom dinsdag 21 september in het Biosintrum in Oosterwolde.
Pleitbezorgers Hans Westrik en Harm van Dijk zijn nadrukkelijk voor meer participatie. Ze laten je coronaproof kennismaken met het Burgerberaad in het G1000Café. De avond begint om 20.00 uur en is ook digitaal te volgen.
Aanmelden: [email protected].
Meer informatie: Save the date: Themabijeenkomst burgerparticipatie – PvdA Ooststellingwerf
