Lijsttrekker Jelke Nijboer in Friesch Dagblad

Bron: Friesch Dagblad, door: Theo Klein

LEEUWARDEN
Geen geluidsauto’s door de dorpen of feestelijke bijeenkomsten om kiezers te bereiken. De Friese partijen voeren door de oorlog in Oekraïne een sobere campagne. De gesprekken die de lijsttrekkers en de campagneteams met de mensen voeren gaan niet meer over hondenpoep op de stoep, onveilige verkeerssituaties of de wens voor een speeltuin in het dorp. Het is de oorlog in Oekraïne die mensen bezighoudt, merkt Jelke Nijboer, lijsttrekker van de PvdA in Ooststellingwerf. ,,Veel mensen zijn bang en onzeker. ‘Moeten we niet als Europa Poetin een halt toeroepen’ zegt de een, terwijl ouderen die het IJzeren Gordijn nog bewust hebben meegemaakt bang zijn voor de atoomdreiging.”

De partij heeft zelf ook de campagne aangepast. ,,We hebben een traditie om met het nodige lawaai in verkiezingstijd de straat op te gaan en leuke bijeenkomsten te organiseren. Maar dat hebben we vanwege de oorlog in Oekraïne op een laag pitje gezet.”

Versoberd
Ook D66 Leeuwarden heeft gezien de spanning in Europa de campagne versoberd. ,,We flyeren wel en zoeken mensen op, maar we hebben geen uitbundige bijeenkomsten”, vertelt lijsttrekker Hilde Tjeerdema. Volgens haar is de oorlog in Oekraïne juist een drive voor de kandidaten om mensen warm te maken voor de lokale democratie. ,,Het doet er echt toe om je stem te laten horen. Vrede en veiligheid zijn geen vanzelfsprekendheden, daar word je nu mee geconfronteerd. Een van onze kandidaten heeft de oorlog in voormalig Joegoslavië meegemaakt. Die heeft aan den lijve ondervonden wat oorlog betekent.”

Ook Tjeerdema en haar team merken in de gesprekken tijdens de campagne hoe sterk de oorlog leeft. ,,In Stiens sprak ik een verdrietige man van in de negentig. ‘De mens is het slechtste dier op aarde’, gaf hij me te kennen. Dat aangeslagen gevoel kom ik nu bij veel mensen tegen.”

Volgens Erik Faber, lijsttrekker van GroenLinks in Súdwest-Fryslân, denkt dat de campagne meer te lijden heeft van de naweeën van de coronabeperkingen dan van de oorlog. ,,De media staan inderdaad vol over Oekraïne, en terecht, maar via sociale media en diverse activiteiten kunnen we goed onze standpunten uitdragen. We hebben weinig tijd gehad om veel te organiseren, omdat we nog maar net uit de coronabeperkingen zijn.”

Geertje Schoorstra, die de CDA-lijst in Noardeast-Fryslân aanvoert, heeft het idee dat deze gemeenteraadsverkiezingen in het teken staan van de wereldpolitiek. ,,We waren op werkbezoek bij Stichting Dorpsmolens in Ternaard. Dan gaat het niet meer over wel of geen dorpsmolen, maar over de noodzaak zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van het Russisch aardgas. Dat wordt al langer geroepen, maar nu worden we met de neus op de feiten gedrukt.” Haar eigen partij ijvert dan ook voor meer windmolens in de gemeente. ,,En niet alleen de kleine molens op boerenerven, maar ook meer dorpsmolens.”

Gemiste kans
Ze noemt het een gemiste kans dat de Nederlandse overheid tien jaar geleden volop met de energietransitie aan de slag is gegaan. ,,We lopen nu achter de feiten aan.” De geplande verkiezingsdebatten in Noardeast-Fryslân, in Holwerd en Kollum, gaan wel door. Maar de debatten zullen wel anders gevoerd worden, denkt ze. ,,Ik merk bij mezelf dat zaken waar je je eerst druk om maakte, zoals wel of geen blauwe container of een rondweg, nu in een compleet ander daglicht zijn komen te staan. Dat zal vrijdag bij het debat in Holwerd denk ik wel te merken zijn. Tegelijk ben je als gemeentepartij ook bezig met zaken die belangrijk voor je burgers zijn.”

Yntze de Vries, lijsttrekker van de Eerste Lokale Partij in Smallingerland, vindt dat de situatie in Oekraïne het belang van de democratie in Nederland extra benadrukt. ,,Maar tegelijk kijk ik als ik uit bed kom eerst op teletekst hoe de situatie er in Oekraïne voorstaat. Een dreiging die de hele wereld aangaat helpt de prioritering van de gemeenteverkiezingen niet.”

Zuinig
Ook in de gesprekken aan de deur overheerst de oorlog. ,,De vraag en de zorg van ‘jongens hoe komt het met ons?’ kom je heel vaak tegen. Over echte gemeentezaken hebben we het dus niet veel. Maar we laten ons ook verleiden tot praten over de oorlog.”

Toch voelt hij zich niet bezwaard campagne te voeren in deze tijd. ,,We zijn juist meer gemotiveerd en voelen ons blij en trots dat we ons naast alle ellende van dit moment mogen inzetten voor de democratie. Lange tijd leken we niet zo’n groot belang te hechten aan de democratie. Maar nu zien we hoe zuinig we erop moeten zijn.”